Het gebeurt zelden dat ik moet huilen bij een boek. Elisabeth Cook, vrouw van de Engelse ontdekkingsreiziger uit de 18e eeuw, verloor al haar zes kinderen. Anna Enquist heeft het talent om deze onnoemelijke ervaring om te zetten in een taal die me diep beroerd heeft. Als ik daarboven de originele invalshoek bekijk om niet de (zoveelste) biografie te schrijven over James Cook zelf, maar over zijn vrouw Elisabeth, merk ik op dat dit een bijzonder werk betreft.

De titels van Anna Enquist's boeken spreken schijnbaar voor zich, maar de betekenis wordt pas helemaal duidelijk na de laatste pagina. Dat was zo bij De ijsdragers en nu opnieuw bij De thuiskomst. Het is op het einde, als een duiveltje uit een doosje, dat ze je de volledige inhoud van de titel vrijgeeft.

'Trachten te begrijpen' was het adagio van James Cook bij zijn reizen en niet uitgaan van vooroordelen of veronderstellingen. Dit uitgangspunt leerde Elisabeth van James en probeerde dit zelf toe te passen in haar eigen leven en bij het begrijpen van de drijfveren van de mensen in haar omgeving. Een ontdekkingstocht zonder van huis weg te gaan.

Geschiedenis wordt geschreven vanuit het perspectief van de overwinnaar waardoor relevante en interessante informatie verloren gaat. Ook de geschiedschrijving vanuit mannelijk oogpunt is anders dan die vanuit vrouwelijke optiek. Een vrouwelijke manier van kijken is misschien minder gefocust op één element maar neemt de menselijke aspecten mee in ogenschouw en beschrijft contextueel. Anna Enquist vermeldt via brieven van James Cook en zijn collega's het ontstaan van de cliché's die bekend zijn bij het grote publiek zoals de mensenetende woestelingen van de eilanden in de Stille Zuidzee en de 'schone vrouwen die gewillig zijn'.

Maar wat het opmerkelijk maakt, is haar aandacht voor de gevolgen van deze mythe's: de geslachtsziekten die de bemanning van Cook verspreidden op de eilanden, de vooroordelen ten aanzien van de traditionele cultuur die niet per definitie gewelddadiger is dan de westerse. Ook de gevolgen voor thuisblijvende familieleden van de zeelui die jarenlang van huis zijn, komen aan bod. Zoals mannen en vaders die na een mislukte tocht niet meer thuiskomen, het verhaal van Elisabeth zelf als ultiem voorbeeld. Bovendien plaatst ze haar figuren in een bredere maatschappelijke en culturele context met aandacht voor andere historische figuren zoals Bach en Haydn.

In deze verkorte versie tot luisterboek wordt ook de luisteraar deelgenoot van Enquists uitzonderlijk taalgevoel. Als ze al lezend een fragment van een aria van Bach beschrijft, krijg je het gevoel alsof je door de taal heen de muziek kan horen. [Inge Hellemans] Masquer le texte

Integrale weergave van het gelijknamige boek, voorgelezen door de auteur zelf. Het boek is aangeboden in de a.i.'s boeken* met onderstaande tekst van recensent Drs. W. Buijs. 'Historische roman van de populaire Enquist [1945] over het leven van Elizabeth Batts [1741-1835], de vrouw van de beroemde ontdekkingsreiziger, kapitein James Cook. Enquist romantiseert het leven van Elizabeth met behulp van historische feiten. Batts' zeemansvrouwenleven valt uiteen in een leven met, een leven zonder en een gedeelte wachten op "de thuiskomst" van James. Uiteindelijk overleeft ze zowel haar man als haar zes kinderen en blijft alleen achter. De lezer krijgt een goed beeld van haar eenzaamheid. James is soms jaren van huis, terwijl zij alleen in Londen achterblijft en haar gezin draaiende houdt. De roman lijkt in het heden te spelen, Elizabeth heeft het gevoelsleven van een hedendaagse moderne vrouw. Hierdoor is het verhaal psychologisch sterk maar komt de historische component minder uit de verf. 'De thuiskomst' is met veel inlevingsvermogen en oog voor detail geschreven vanuit het vrouwelijk perspectief. De stijl is beeldrijk en uitgesproken literair. Er valt veel te genieten in dit boek dat geschikt is voor een groot (vrouwelijk) publiek.' Masquer le texte