W itte dood begint met een aanloop waarin Cormoran Strike, de privédetective die de reeks van Robert Galbraith, aka J.K. ­Rowling, draagt, de bruiloft van zijn assistente Robin Ellacott bijwoont. Helemaal van harte is dat niet, want de relatie tussen Strike en zijn rechterhand is zo complex dat Robin de hulp van een therapeute opzoekt. Beiden herstellen nog van de verwondingen die ze opliepen toen ze een seriemoordenaar vatten. De zaak van de Shakewell Ripper maakte van Strike een beroemdheid waardoor hij zelfs in de roddelrubrieken opduikt. Blij is hij daar niet mee want anonimiteit is een van de troeven van een speurder. Het is niet toevallig dat Galbraith het eerste hoofdstuk begint met een bespiegeling over de lasten van de faam: 'Het universele verlangen naar roem is zo groot dat degenen die het bij toeval bereiken, of tegen hun zin, tevergeefs zullen wachten op medelijden.'

De Harry Potter-boeken hebben Rowling geleerd hoe ze verhaallijnen moet uitwerken. Witte dood vraagt vele schema's en post-its en gaat van een plastisch chirurg die fraude pleegt via een advocaat die achter zijn overspelige vrouw aan gaat tot gesjoemel met schilderijen. Twee plots schragen de andere. Het eerste gaat over een verwarde jongeman die Strikes bureau binnenstapt en zegt dat hij vele jaren geleden getuige was van een moord op een kind. Hij blijkt de broer te zijn van de leider van de Real Socialist Party, een radicale protestgroep die in de aanloop naar de Olympische Spelen in Londen de conservatieve goegemeente wil uitdagen door hen te wijzen op de onnoemelijke geldverspilling die een dergelijk evenement meebrengt. De andere verhaallijn is die van een minister van Cultuur die zich gechanteerd voelt door een collega en Strike vraagt om op zoek te gaan naar de stinkende potjes van zijn rivaal. De disfunctionele familie van de minister bestaat onder meer uit een labiele vrouw en een zoon die onder invloed een dodelijk ongeval veroorzaakte. Een andere zoon sneuvelde in Irak.

Snediger en smeriger

Galbraith neemt de tijd op dickensiaanse wijze. Sommige scènes konden een snoeibeurt gebruiken. Maar het verhaal boeit en Galbraith schrijft met zichtbaar plezier over de hoogmoed van politici die elkaar messen in de rug steken. De echte sterkte in dit boek zijn de hoofdpersonages. Cormoran Strike was nooit snediger en smeriger. Hij is een oud-militair wiens vader een rockster en wiens moeder een groupie was. Hij diende in Afghanistan waar hij een been verloor en nog altijd lijdt hij aan fantoompijnen. Zijn liefdesleven is vooral vermoeiend, want zo ongeveer al zijn ex-bedpartners duiken her en der op. Dat is niet altijd naar de zin van zijn huidige partner en van Ellacott, die zich nog steeds afvraagt waarom ze in 's hemelsnaam trouwde met een saaie boekhouder. Wellicht wilde ze onder de vleugels van de dominante Strike wegkomen. Hun relatie van aantrekken en afstoten heeft Rowling met veel empathie en onderkoelde humor beschreven.

Op het internet vind je talloze sites waarop gespeculeerd wordt waar de titel van de roman op slaat. Witte dood, zegt Rowling zelf, verwijst naar een dodelijke paardenziekte, maar ze laat graag aan alle lezers de ruimte om hun eigen inzichten kenbaar te maken en om te zoeken naar verwijzingen naar Harry Potter.

Witte dood overtuigt vooral door de durf van een auteur die alles al bereikt heeft en de pittige personages die hij/zij steeds stouter laat worden.

Vertaald door Sabine ­Mutsaers, De Boekerij, 736 blz., 22,99 € (e-boek 13,99 €). Oorspronkelijke titel: 'Lethal white'.

Verberg tekst

Britse adel, paardenmeisjes, familiegeheimen en afaires: ‘Witte dood’ is geen detective, maar een stationsromannetje. Of zeg maar stationsroman, want met 734 pagina’s heb je, zelfs met de vertragingen bij de NMBS, aan een treinreis niet genoeg om de vierde Cormoran Strike-thriller te doorworstelen. Dat hoeft niet te verbazen als je weet dat J.K. Rowling achter het pseudoniem Robert Galbraith schuilt: de geestelijke moeder van Harry Potter spendeerde aan haar tovenaarsleerling uit Zweinstein ruim vierduizend pagina’s. Geef er zevenhonderd aan de als een literair machinepistool ratelende James Ellroy en hij schrijft een kleine genocide bijeen. Bij Rowling duurt het driehonderd bladzijden voor de eerste dode valt. De literaire kwaliteit van een thriller is niet noodzakelijk recht evenredig aan de body count, en Rowling pretendeert niet dat ze hard-boiled ictie schrijft, maar haar verhaal over chantage in politieke kringen is zo zachtgekookt dat je het onder de deur kunt schuiven. Met de forsgebouwde ex-militair Cormoran Strike, die wel een Brits biertje lust en een been heeft verloren in Afghanistan, heeft de rijkste schrijfster ter wereld nochtans een even atypische als klassieke privédetective te pakken. Eén die door zijn armoedige afkomst perfect geplaatst lijkt om enige kritiek te uiten op het upper class-milieu waarin hij terechtkomt wanneer hij door de minister van Cultuur wordt gevraagd om enkele afpersers na te trekken. Maar waar J.K. Rowling op Twitter uitgesproken links uit de hoek durft te komen en ze Donald Trump en andere trollen stevig van repliek dient, blijkt Robert Galbraith meer en meer de Kris Peeters van de thrillerschrijverij te worden: kleurloos in het centrum. In ‘Witte dood’ zijn linkse activisten stuk voor stuk stinkende hippies en bestaat de rechtse politieke klasse uit een bende corrupte graaiers die graag naar klassieke muziek luisteren. Iedereen heeft een beetje ongelijk. In een welhaast wanhopige poging om het etiket ‘literaire thriller’ te verdienen, strooit Rowling met zouteloze politieke theses en verwijst ze bij elk hoofdstuk naar de Noorse theaterauteur Henrik Ibsen. Ze weeft een onduidelijke symboliek rond paarden door haar moordmysterie en lardeert het met oppervlakkig sociaal commentaar over ‘de media’ en de tol van de roem. Tegelijkertijd solliciteert de schrijfster openlijk naar een plek in de Bouquetreeks door overdreven veel aandacht te besteden aan het liefdesleven van Strike en zijn partner Robin Ellacott. In plaats van te onderzoeken wie een dodelijke dosis antidepressiva in het sinaasappelsap van het slachtoffer heeft gemengd, peilen beide detectives vooral naar hun gevoelens voor elkaar. Dat leidt tot uiterst gênante passages die de geloofwaardigheid van de speurders ?naal onderuithalen: midden in een onderzoek vragen ze zich plots af of de hevigheid van andermans ‘brandende behoefte’ misschien ‘seksueel van aard’ zou kunnen zijn. Veel gewaagder wordt het overigens niet, dus ouders van Harry Potter-fans kunnen Galbraith zonder zorgen in hetzelfde hoekje van de boekenkast duwen. Dat Rowling nogal snel de grenzen van haar preutsheid bereikt, is tot daar aan toe. Het grootste euvel van ‘Witte dood’ is dat ze haar lezers honderden bladzijden lang bezighoudt met de vraag of Strike en Ellacott verder zullen raken dan die onhandige knu el op pagina 35, waarbij de speurneus opmerkt dat Robin rook naar ‘rozen en het lichte parfum dat hij had gemist’. Voor volwassenen die zich niet met jeugdboeken over tovenarij in het openbaar durven te vertonen, wordt de Harry Potter-reeks ook met serieuzere covers gedrukt. Iets soortgelijks moet met ‘Witte dood’ gebeurd zijn, want op het voorplat van deze als thriller vermomde romance hoorde eigenlijk een innig verstrengeld koppel en een paard met wapperende manen te staan.

Verberg tekst

Vierde, zelfstandig te lezen, deel in de serie* over privédetective Cormoran Strike waarin Billy, erg in de war, Strike om hulp vraagt vanwege een moord die hij als kind heeft gezien. Heel duidelijk is zijn verhaal niet en vóór Strike meer kan vragen is Billy weer vertrokken. Het afdoen als een verzinsel van een gek kan Strike niet: er was iets serieus in het betoog en daarom blijft het knagen. Door zijn eerdere successen is Strike nu een bekend detective. Tussen de vele betaalde opdrachten door proberen Strike en Robin Ellacott, nu zijn zakenpartner, de waarheid omtrent Billy’s herinnering te achterhalen. De lezer wordt bij al het speurwerk meegenomen door Londense wijken en diep in de parlementsgebouwen, naar protestmarsen en het platteland in Oxfordshire. En dan is er ook nog de persoonlijke relatie tussen Strike en Robin die de nodige spanning oproept. Galbraith (pseudoniem van J.K. Rowling, auteur van de Harry Potter boeken) heeft weer een bijzonder en complex mysterie afgeleverd waarbij mensen uit verschillende sociale klassen treffend zijn neergezet. Een pageturner! Verberg tekst

Beroerder kan een huwelijk nauwelijks beginnen. De ceremonie is nauwelijks achter de rug of bruid Robin Ellacott ontdekt dat haar kersverse echtgenoot alle berichten van haar telefoon heeft gewist. Dus ook het bericht waar ze op wachtte, dat van haar baas detective Cormoran Strike. Omdat ze niet antwoordt komt Strike zelf naar de bruiloft, wat de verwarring voor de bruid alleen maar groter maakt. 'Witte dood' is het vierde boek rond Strike en Ellacott van Robert Galbraith, pseudoniem van Harry Potter-auteur J.K. Rowling.

Strike is nauwelijks bekomen van Robins bruiloft of een hysterische jongen komt zijn kantoor binnen. Hij heeft lang geleden een moord gezien, op een kind, een kind gewikkeld in een roze dekentje. "Jimmy weet meer", roept hij nog voor hij wegrent. De jongen lijkt erg verward, maar dat roze dekentje zit Strike niet lekker. Dat is een vreemd detail voor een verward persoon.

Strike en Robin achterhalen Jimmy, maar die ontkent dat er ooit een dood kind is geweest en ze zouden het hebben opgegeven als een vriendin er niet per ongeluk "Chizzel weet er meer van", zou hebben uitgeflapt. Als Strike wordt ingehuurd door minister van cultuur Chitzwel (spreek uit Chizzel) omdat hij wordt gechanteerd, grijpen ze hun kans. Robin gaat undercover op het ministerie werken.

Galbraith neemt erg veel ruimte voor de persoonlijke verhoudingen. Strike (onverzorgd, chagrijnig, been half geamputeerd) blijkt een vrouwenmagneet. De zoon van de minister wordt verliefd op Robin, die twijfelt over haar huwelijk. Dit alles speelt zich af aan de vooravond van de Olympische Spelen in Londen.

In de tweede helft van het boek duikt de auteur diep in de wereld van de Britse adel, vol personages die statige namen meekrijgen bij hun geboorte maar aangesproken worden met bijnamen als Plopsy en Floffy. Dat is amusant maar de vraag naar de dader wordt overschaduwd door zijsporen als 'krijgen ze elkaar?'.

De schrijver voert de lezer zo fijn mee naar de naar royalty kwijlende upper class (oh als een glimpje van het rode kuifje van prins Harry wordt opgevangen) en naar de kuiperijen op het ministerie. Ook daar wordt ruim de tijd voor genomen. Blijkbaar heeft niemand bij de uitgeverij tegen de beroemde schrijfster willen zeggen dat het ook wel ietsje minder kan. 'Witte dood' heeft de omvang van een kloek woordenboek.

Vert. Sabine Mutsaers De Boekerij; 732 blz. € 22,90.

oordeel

Spanning lost op in aandacht voor personages en decor.

Verberg tekst