Er circuleren diverse piraatversies van de nieuwe, laatste Harry Potter, maar zijn ze echt of nep? De volledig downloadbare versie van Harry Potter and the Deathly Hallows die wij vonden op het internet is een Amerikaanse versie en ziet er betrouwbaar uit. De ‘lekslager' heeft alle 759 pagina's keurig gefotografeerd en ingescand. Pdf-gewijs blader je digitaal door het boek. De volledige band, inclusief illustraties en copyrightpagina, ziet er levensecht uit. Internauten beklagen zich wel over de beperkte leesbaarheid, maar ondanks dat euvel hebben inmiddels duizenden het boek van J.K. Rowling gedownload en ongetwijfeld gescand op gevechten, overlijdens en overlevers. De dader heeft de foto's waarschijnlijk kunnen maken in een boekhandel waar de kartonnen dozen met boeken - tegen alle contracten en afspraken in - al geopend waren.

"Sterk", zegt Vinciane De Vrieze, verantwoordelijk communicatie van de Fnac in Antwerpen. "Wij hebben het boek zelfs nog niet gezien! Het is nog niet eens geleverd. Altijd sneu wanneer een ontknoping uitlekt natuurlijk, maar een gevaar voor de boekenverkoop zie ik er niet in. De echte Potterliefhebbers wil ook het laatste deel in boekvorm. En een boek leest toch stukken lekkerder dan een scherm? Nee, ik verwacht hierdoor niet minder volk vrijdagnacht."

"Er circuleren tal van downloadbare versies op het net", zegt Sarah Beal, woordvoerster van uitgeverij Bloomsbury in Londen, die we na een lange zoektocht aan de lijn krijgen. "Binnenshuis is afgesproken dat wij geen commentaar leveren over de echtheid ervan. Maar je hebt geen idee hoe inventief mensen kunnen zijn." Leuk moet anders zijn voor het huis dat naar verluidt miljoenen euro's spendeerde aan het voorkomen van lekken zoals dit. Beal: "Wij zijn het na zes boeken wel gewoon. Het gebeurt elke keer. Wij kunnen alleen maar vragen om de piraatversies te negeren en er zo weinig mogelijk ruchtbaarheid aan te geven.

Of zo'n internetversie effect heeft op de verkoop? "Hoegenaamd niet. Dat kunnen we met stelligheid zeggen, want we hebben het al eerder mogen vaststellen." In Engeland zal elk exemplaar van het nieuwe Potter-boek overigens uitgerust zijn met een geel lint, een foto van Madeleine McCann en een oproep om het verdwenen Britse meisje terug te vinden. Dat heeft de vader van Maddie laten weten. J.K. Rowling heeft aan de boekhandels van meer dan 200 landen gevraagd zich aan te sluiten bij het initiatief.

Weinig nachtopeningen

Net als in Groot-Brittannië wordt het boek in België vanaf vrijdagnacht 1u verkocht. Maar heel veel winkels die speciaal ‘s nachts openen voor die Engelstalige editie zijn er niet. Behalve Waterstone's in Brussel openen alle Fnacs, met uitzondering van Wijnegem, de deuren om middernacht. Voor de Nederlandstalige editie wordt het wachten op de nacht van 16 op 17 november.

Verberg tekst

Vrijdagnacht speelden zich overal ter wereld gelijkaardige taferelen af. Boekhandels gooiden om middernacht hun deuren open, om stante pede overspoeld te worden door miljoenen al dan niet verklede Harry Potterfans. Eindelijk zouden ze het zevende en laatste deel van hun lievelingsserie in hun bezit krijgen. In tal van hoofdsteden werden feestjes gehouden. De Harry Potterhoogmis vond evenwel plaats in Londen, waar 1.700 Britse kinderen een gesigneerd boek cadeau kregen van schrijfster J.K. Rowling en 500 uitverkorenen mochten meemaken hoe ze spannende passages voorlas uit Harry Potter and the Deathly Hallows.

Ook in ons land lieten de Potterfans zich niet onbetuigd. Verschillende winkels, die de volgende dag door de nationale feestdag dicht zouden zijn, zetten om middernacht toch de deuren open. Voor de Brusselse Waterstone's stonden vrijdagnacht 1.500 mensen op wacht. De broers Hugues (21) en Charles (19) uit Incourt waren de eersten die Harry Potter and the Deathly Hallows in handen kregen. "We hebben nog geen enkel boek gelezen maar wel al de vijf films gezien", vertelden ze. "We beginnen vannacht nog niet te lezen, we moeten morgen fris zijn om te studeren." Na hen kwamen ook nog BV's Mark Tijsmans, Ianka Fleerackers en Elke Vanelderen met twee televisieploegen in hun kielzog een boek ophalen. Ook een rondreizend Amerikaans gezin wilde niet langer wachten om zich de laatste Potter aan te schaffen.

"Iedereen was relatief rustig, gezien de omstandigheden", merkte een verkoopster van de Brusselse Waterstone's op. De nacht verliep vrijwel overal zonder incidenten. Enkel in Pakistan moest een bomauto onschadelijk worden gemaakt voor een winkelcentrum waar het boek verkocht zou worden. De bommenlegger kreeg berouw toen hij besefte dat hij tientallen kinderen de dood zou injagen en waarschuwde de politie. In Australië diende dan weer een man van de verdrinkingsdood gered te worden. Hij belandde in een meer toen hij zijn weggewaaide voorverkoopticketje uit het water wilde halen (wat alsnog mislukte).

De volgende dag goochelden boekhandelaren met nooit vertoonde cijfers. Volgens WH Smith werden er in de 400 Britse winkels tijdens de openingsnacht vijftien boeken per seconde verkocht. Daarmee werd hun vorige record van 13 boeken per seconde gebroken. Dat stond op naam van het voorlaatste Harry Potterboek. Waterstone's meldde dat het in thuisland Groot-Brittannië die nacht 250 000 mensen over de vloer kreeg, en dat die tijdens de eerste twee uren 100.000 exemplaren kochten. "Er is nog nooit zoiets gebeurd in de geschiedenis van de boekenverkoop", zei een woordvoerder. Uitgever Bloomsbury had van tevoren aangekondigd dat er tijdens de eerste vierentwintig uur naar verwachting in Groot-Brittannië drie miljoen boeken zouden verkocht worden. Van de eerste zes afleveringen van de reeks gingen er al 325 miljoen exemplaren over de toonbank. Ze zijn in 64 talen vertaald.

Een spoor van broodkruimeltjes

Naar het schijnt was een zekere Anna Jones (55) uit Leicestershire de eerste die het boek uit had. Ze raasde tegen 4251 woorden per minuut door de 608 pagina's (de dame in kwestie is zesvoudig wereldkampioen snellezen) en was na 47 minuten en één seconde de eerste lezer die het verdict over Harry Potter and the Deathly Hallows kon geven. "Het boek was goed, fantastisch. Het las makkelijk weg omdat het een echte pageturner is", zegt ze in The Independent. "Het heeft een wondermooi einde. En het verhaal bevat een heel ontroerende passage die alle kinderen aan het huilen zal brengen."

Anna Jones staat niet alleen met haar mening. Veel recensenten vinden dat J.K. Rowling erin geslaagd is de uiterst hoog gespannen verwachtingen in te lossen. Al vorige week publiceerde The New York Times een lovende recensie waarin het monumentale werk van J.K. Rowling in een adem genoemd werd met literaire grootheden als Homerus en Shakespeare. "Dankzij haar verteltalent slaagt Rowling erin om een verhaal te creëren dat allusies op Homerus, Milton, Shakespeare en Kafka moeiteloos vermengt met flauwe kindergrapjes over snoep met overgeefsmaak", schrijft Michiko Kakutani van de Amerikaanse krant. "Ze creëert een wereld die zo gedetailleerd is als die van Frank Baums Oz of J.R.R. Tolkiens Midden Aarde." Veel recensenten zijn het erover eens dat de lezer ook enkele passages moet doorworstelen die "te lang en nogal slaapverwekkend" zijn, "tenzij je een Potter-junkie bent", dixit The Times. Verder is er niets dan lof voor Rowling. "The Deathly Hallows is een must", concludeert The Observer.

Zelfs de plot zou de wildste speculaties van de afgelopen maanden overtreffen. "Op het einde van het verhaal valt alles op zijn plaats en worden losse eindjes aan elkaar geknoopt, allemaal zo complex als een magisch slot van Hogwarts", schrijft The Times. "Met dit boek realiseert de lezer zich dat kleine gebeurtenissen uit de vorige verhalen aanwijzingen zijn die als een spoor van broodkruimeltjes naar de plot leiden", vindt The New York Times. "Rowling heeft de puzzelstukjes van dit werk van lange adem in elkaar gepast met een Dickensiaanse vindingrijkheid en hartstocht."

De referentie naar Dickens is allicht niet toevallig. Als er één auteur is die zijn publiek aflevering na aflevering aan zijn pagina's kluisterde, dan wel de grote Victoriaanse literator. Anderhalve eeuw geleden bezorgden de bestverkopende auteurs ter wereld, zoals ook George Eliot of Leo Tolstoj, hun romans in regelmatige episodes aan hun lezers. The Pickwick Papers van Charles Dickens verscheen in 19 afleveringen tussen 1836 en 1837. Bij iedere nieuwe publicatie discussieerden critici over plotwendingen en werd het in familieverband voorgelezen. De initiële 400 gedrukte exemplaren waren er tegen het einde van het verhaal 40.000 geworden. Voor een van Dickens' latere romans, The Old Curiosity Shop, stonden New Yorkers zelfs op de kade te wachten op binnenvarende schepen uit Engeland. "Is Little Nell dood?", riepen zij de passagiers toe.

Radio, film en tv kwamen daar later voor in de plaats. Bekende voorbeelden zijn het uiteindelijke lot van Luke Skywalker in de oorspronkelijke Star Wars-trilogie of de zoektocht naar de moordenaar van Laura Palmer in Twin Peaks. Tegenwoordig is het echter haast onmogelijk om het niet-Amerikaanse publiek in spanning te houden tot het lang verbeide einde hier op de buis komt. Fans van The Sopranos hebben via internet allang het ultieme einde van Tony Soprano gezien. Wie wil weten of Jack Bauer in 24 de wereld alweer een seizoen lang voor terrorisme weet te behoeden, hoeft helemaal niet meer te wachten op Kanaal Twee. Zelfs als je niet in het holst van de nacht afleveringen illegaal downloadt, is de dvd-box nog altijd uit voor de laatste aflevering op het scherm komt.

Het credo van een andere Victoriaanse romancier is nog immer actueel. "Doe je publiek huilen, breng het aan het lachen en laat het wachten. In die volgorde", zo meende Wilkie Collins al in de negentiende eeuw. Het blijft een ijzeren wet die vandaag nog steeds geldt. En na het lange wachten mag er opnieuw geweend worden. De reacties van lezers op internetfora liegen er niet om. "Ik ben van Groot-Brittannië, ik kocht het boek om middernacht en heb het net uit", schrijft Princess Lauren op Mugglenet.com. "Ik ben zes keer in snikken uitgebarsten terwijl ik aan het lezen was en ben nog een half uur blijven huilen toen ik het boek uit had. Ik ben er helemaal weg van." Maar niet iedereen is gelukkig. "Acht jaar al lees ik deze boeken, is dit mijn beloning? Veel mensen zullen hier boos om zijn", schrijft Cooper2085.

Het Grote Geheim van Harry

Het lot van Harry Potter lokt bij zijn fans extreme emoties uit. Want nog benieuwder dan naar de kwaliteit van de honderden pagina's die J.K. Rowling ook voor dit boek weer bijeenschreef, was iedereen naar de laatste bladzijde. Wat hing Harry Potter boven het hoofd? Zou hij het er levend vanaf brengen of niet? Het antwoord op die vraag werd door de uitgever en de schrijfster van Harry Potter and the Deathly Hallows angstvallig geheim gehouden, al strooiden lekken en gebroken embargo's roet in het eten.

Intussen zullen alle Engels lezende diehardfans al op de hoogte zijn. Maar ze zijn niet alleen. Wie de ontknoping pas te weten wil komen tijdens het lezen van Harry Potter en de Relieken des Doods (de Nederlandse vertaling van het boek die pas in november uitkomt) is er naar alle waarschijnlijkheid aan voor de moeite. De plot verspreidt zich als een lopend vuurtje.

Kranten, tijdschriften en websites wringen zich dezer dagen dan ook in bochten om het nieuws mee te geven zonder het leesplezier van de Potterfans te bederven. In sommige kranten is de waarschuwing dat het einde verklapt zal worden verre van waterdicht, anderen gaan dan weer zeer omzichtig te werk. De site van de Nederlandse Volkskrant bijvoorbeeld geeft het geheim prijs, maar pas nadat je ettelijke keren hebt doorgeklikt. "BEWARE", bloklettert de BBC, vooraleer recensies met plotwendingen te citeren. Der Spiegel brengt het slot op zijn site onder de titel "Das Geheimnis is gelüftet", met nog een waarschuwing. Echt lezen doe je de afloop pas als je nog een pagina verder klikt. In de Vlaamse zondagspers werd het iets minder omzichtig aangepakt. In twee op elkaar volgende zinnen werd eerst gewaarschuwd om vooral niet verder te lezen, waarop onmiddellijk het Grote Geheim volgde.

De opmerkelijkste werkwijze hanteerde vrijdag al de Franse krant Le Parisien, die de samenvatting van het verhaal ondersteboven en in een ander lettertype publiceerde, zodat niemand de ontknoping per ongeluk zou lezen. Een voorbeeld dat ook De Morgen inspireerde.

Een van de eerste lezers:

Toen het boek uit was, ben ik een halfuur blijven huilen

Verberg tekst

Brussel l Aan dat ultieme ontknopingsmoment ging een nooit geziene literaire hype vooraf, verstoord door lekken en gebroken embargo's.

"Het monumentale, betoverende epos waar J.K. Rowling al tien jaar aan werkt, is stevig geworteld in de gevestigde literatuur en Holywoodsaga's, gaande van de Griekse mythen over Dickens en Tolkien tot Star Wars. Trouw aan die wortels eindigt het niet op een modernistische, Sopranos-achtige dubbelzinnigheid, maar met een heerlijk ouderwets goed slot: een confrontatie die je hart sneller doet slaan en de haartjes op je armen rechtop doet staan, met een epiloog erbovenop die het lot van de personages klaar en duidelijk weergeeft. De conclusie van het verhaal en de manier waarop die de verhaallijnen van de hoofdpersonages bepaalt, is zo overtuigend en onvermijdelijk dat de speculaties over het einde van het verhaal achteraf gezien merkwaardig misleidend lijken."

Zo omschrijft recensente van The New York Times Michiko Kakutani in de allereerste bespreking van Harry Potter and the Deathly Hallows het langverwachte einde van de Harry Pottersaga, dat ze verder niet onthult. Als we haar mogen geloven krijgen de fans een slot om van te smullen, bovendien eentje waar de wildste speculaties over de afloop van het verhaal compleet naast zitten.

Heeft de wereld ooit al zo zitten wachten op het einde van een verhaal? De laatste dagen deden hallucinante verhalen de ronde over de beveiliging van de 12 miljoen exemplaren van het felbegeerde boek die over de hele wereld verspreid werden. Er werden draconische veiligheidsmaatregelen getroffen om het slotstuk van de best verkopende boekenreeks uit de literaire geschiedenis niet voor 21 juli in handen van het publiek te laten komen. Uitgever Bloomsbury spendeerde 15 miljoen euro aan beveiliging. De hype bij pers en publiek werd nog maar groter toen deze week al dan niet echte gefotografeerde versies van het boek opdoken op het internet.

Strikt embargo

Natuurlijk was voor sommigen de verleiding groot om het strikte embargo niet te respecteren. The New York Times zorgde gisteren voor een kleine rel door de recensie van Harry Potter and the Deathly Hallows te publiceren voor het boek in de winkelrekken ligt. Bloomsbury zei "heel ontgoocheld" te zijn, en ook auteur Rowling was "onthutst".

In de Verenigde Staten waren er nog meer lekken, niet alleen in de media. Michiko Kakutani schrijft immers dat ze haar recensie-exemplaar gewoon in een boekhandel ging kopen. De Amerikaanse uitgever van het boek kondigde aan dat hij gerechtelijke stappen zal ondernemen tegen verdeler Levy Home Entertainment en de onlineboekhandel deepdiscount.com. Verscheidene klanten ontvingen deze week al een exemplaar van het boek. Maar voor het gros van de fans blijft het afwachten hoe het Harry Potter en vrienden en vijanden vergaat.

"Met dit boek realiseert de lezer zich dat kleine gebeurtenissen uit de vorige verhalen aanwijzingen zijn die als een spoor van broodkruimeltjes naar de plot leiden", schrijft Michiko Kakutani. Harry Potter stevent af op een ultieme krachtmeting met zijn aartsvijand Lord Voldemort. De tovenaarsleerling is in het donkere boek een heroïsche jongeman geworden die geconfronteerd wordt met de complexiteit en het verdriet van het volwassen leven. Op zijn queeste moet hij onder meer een donker woud betreden, waar hij "niet alleen strijd moet leveren met de Death Eaters, maar ook met de verlokkingen van overmoed en wanhoop".

De hamvraag blijft natuurlijk of hij het er dood of levend vanaf brengt. Rowling verklapte al een hele tijd geleden dat twee belangrijke personages zullen sterven in het laatste Harry Potterboek. Ze huilde naar eigen zeggen tranen met tuiten terwijl ze de laatste hand legde aan het verhaal. Michiko Kakutani schrijft dat "het dodenaantal met een afschrikwekkende snelheid oploopt. Op zijn minst een half dozijn personages die we gaandeweg leerden kennen sterven, veel anderen raken gewond of worden gefolterd."

Kamperen voor de boekhandel

Gokkantoren doen dan ook gouden zaken. Bij een Londense bookmaker, die nooit tevoren een weddenschap over een boek had georganiseerd, werd al zo'n 75 000 euro ingezet op het lot van Harry Potter. De meeste kansspelers denken dat hij de hand aan zichzelf zal slaan.

Morgen is de dag van de waarheid. Om middernacht gaan de winkels open en is het boek te koop. Ook in ons land doen sommige winkels dat, ondanks de nationale feestdag. In Israël zit het er al bovenarms op, omdat de boekhandels open zullen doen op sabbat, de rustdag waarop Joden geen handel mogen drijven. De Israëlische minister van Handel en Economie heeft al aangekondigd inspecteurs op pad te sturen en winkels die de zaterdagrust niet respecteren te vervolgen.

Zenuwcentrum van het hele gebeuren is natuurlijk Londen. In het Natural History Museum zal J.K. Rowling vannacht een signeermarathon houden voor 1.700 uitgelote fans. Daarvan mogen 500 gelukkigen luisteren hoe de schrijfster voorleest uit het nieuwe boek. Voor de Londense boekhandels vormen zich nu al flinke rijen kamperende fans, waartussen de internationale pers ook Belgen en Nederlanders spot.

"De eerste nacht buiten was verschrikkelijk", zegt de Nederlandse Amber (19) aan persbureau AFP. Ze arriveerde woensdag in Londen. "Ik dacht dat het een toffe manier zou zijn om terug naar de natuur te gaan, maar dat was het allesbehalve." Straks weet ze of ze met haar beproevingen gewaagd is aan haar held.

Verberg tekst

Het is een vraag die jong en oud nu al jaren in de ban houdt. Wat heeft ze met dat zevende boek voor ons in petto? Auteur Joanne Rowling liet nooit het achterste van haar tong zien. Geruchten over hoe Rowling de verschrikkelijke knoop zal ontwarren die ze zelf gelegd heeft, zijn er genoeg. Bevestigd zijn er slechts enkelen. Eén ding is zeker: met minder dan pure magie zal ze de klus niet kunnen klaren.

De gekte is dezer dagen al geregeld in de krant te proeven. Elke dag wordt er wel weer iemand gesignaleerd die het einde van het verhaal meent te kennen en dat op het internet uitbazuint. Tegelijk houden barometers ons op de hoogte van de recordverkopen die nu al geboekt worden.

En dat allemaal voor een fantasyverhaaltje dat ruim tien jaar geleden nauwelijks door uitgevers opgemerkt werd. Er was, uiteindelijk, alleen Bloomsbury, dat een aanbod deed voor een eerste druk op een schamele vijfhonderd exemplaren. Sindsdien werden we boek na boek steeds beter ingewijd in de rare wereld van die Britse schooljongen die op zijn elfde ontdekt dat hij magische gaven heeft en deel uitmaakt van een tovenaarsfamilie. En terwijl iedereen aanvankelijk dacht dat het om een reeks gezellige jeugdboeken ging, werd het verhaal gaandeweg grimmiger en de opgebouwde mythologie steeds complexer. Vandaag blijken zowel kinderen als volwassenen even gefascineerd door wat er zich op die school voor toverkunst afspeelt. Samen wisselen ze op de vele websites en internetfora theorieën uit en speuren ze naar sleutels in het verhaal, in de hoop voortijdig een antwoord te krijgen op de hamvraag: hoe gaat dit allemaal eindigen? Gaat Harry Potter dood? Wordt de macht van Voldemort en de dooddoeners gebroken of gaat de tovenaarswereld ten onder, en daarmee misschien ook de normalemensenwereld die in feite door de tovenaars gedirigeerd wordt?

Zoals gezegd, een paar tipjes van de sluier werden al opgelicht door J.K. Rowling. De bekendste onthulling is dat er in het laatste boek twee belangrijke personages zullen sterven. Deze en andere tips kun je vinden op de Wikipediapagina over het laatste boek.

Een van de leukste websites vol met speculaties en gedachtenwisselingen heet De Lekke Ketel (www.delekkeketel.nl). Niet dat er echt geheime informatie gelekt wordt, die is gewoon niet voorhanden. Wel amuseren hele groepjes lezers zich met allerlei heerlijke details. Neem bijvoorbeeld de discussie over het begrip 'Priori Incantatem', een fenomeen dat ontstaat wanneer twee toverstokken met dezelfde kern elkaar kruisen. Lezers vragen zich af of tovenaars bij optreden van dat fenomeen nog toverspreuken kunnen gebruiken. Ze speuren in de boeken met een loep naar details om dat soort vraagstukken op te helderen.

Normen en waarden

Verrukkelijke gekte is dat. Exegetisch speurwerk, dat onze cultuur vroeger alleen voor de Bijbel overhad. Je zou als christenmens voor minder jaloers worden. Die jaloezie was er al van in de beginjaren. Christelijke leiders riepen op om Potter te boycotten omdat het zou aanzetten tot hekserij en afgodenverering. Op het internet circuleerden toen teksten zoals 'Twelve reasons not to see Harry Potter movies'.

Maar die hetze is intussen verleden tijd. 'If you can't beat them, join them', zo lijken nogal wat christelijke leiders te denken. Ze hebben recentelijk in elk geval hun best gedaan om te argumenteren dat het Potterverhaal fundamentele christelijke waarden verdedigt. Meer nog: er zijn exegeten zoals John Granger die de boeken interpreteren als een christelijke allegorie.

Je gelooft soms je eigen ogen niet. In zijn boek Looking for God in Harry Potter probeert Granger elk karakter en elk detail uit de Potterboeken te duiden met een verwijzing naar de Bijbel of een christelijke symboliek. Daarmee plaatst hij de boeken zowat op een lijn met een werk als The Chronicles of Narnia van C.S. Lewis (1954) of Lord of the Rings van Tolkien (1949).

Uiteindelijk is dat een zeer ontgoochelende lezing, want het is snel duidelijk dat Granger verdrinkt in vergezochte verklaringen. Zijn theorieën zijn best wel intelligent, maar ook reductionistisch en ze verklaren helemaal niet hoe het komt dat de hele wereld zich zo gefascineerd onderdompelt in de avonturen van die vreemde jongen.

In werkelijkheid is J.K. Rowling duidelijk een kind van haar tijd en dat is zowat een halve eeuw verder dan Tolkien of Lewis. Natuurlijk zit er wel wat christelijke symboliek in de boeken (bijvoorbeeld: een van Harry's bijnamen is 'De Uitverkorene'), maar daarop focussen maakt je niet wijzer. Het verhaal is veel gelaagder en Rowling jongleert handig met vraagstukken uit de sociologie, psychologie en filosofie. Daarbij maakt ze gretig gebruik van allerlei literaire bronnen en vormen.

Zo doen de boeken vaak denken aan het aloude genre van de kostschoolroman. Maar tegelijk zijn ze veel grimmiger dan dat. Er zitten verwijzingen in naar oude sprookjes, niet zozeer de commerciële Disneyvariant, maar de door Grimm en co. opgetekende verhalen. Tegelijk zijn het prachtige thrillers met een stuk sciencefiction en ook horror, met de stekelige kantjes die je ook in de boeken van Roald Dahl vindt. Thriller en Bildungsroman, sprookje en jeugdavontuur, 'De Vijf' en Der Zauberberg, de boeken hebben het allemaal in zich.

Een tijdje terug zouden we dat vermengen van genres postmodernisme genoemd hebben, maar die term is intussen alweer in onbruik geraakt. Het doet er ook niet toe. Rowling heeft met de Potterboeken een prachtige vervolgreeks geschreven die voor meerdere interpretaties vatbaar is. En ook al zijn de boeken stilistisch geen parels, de intelligente vorm en de complexe inhoud zijn grandioos. Veel grandiozer overigens dan de films, die het verhaal bijna reduceren tot een spelletje van 'de goeden tegen de slechten'.

Harry de Autist

Wat je daarmee kunt als je over de ontknoping wilt speculeren? Je kunt er alle kanten mee uit en elke interpretatie zal wel complementair zijn aan alle andere. En misschien is het een interessanter idee om niet over het einde, maar wel over de oorspronkelijke inspiratiebron van Rowling te speculeren.

Wat was die briljante ingeving die ze in 1990 had op de overvolle trein van Manchester naar Londen? Toch niet dat ze een prettig verhaaltje ging schrijven over een tovenaarsleerling? Neen, misschien was het idee wel dat ze een verhaal wilde schrijven over een autistische jongen. Hoe zou de leef- en denkwereld van zo'n jongen eruitzien? De wereld zit voor hem vol bedreigingen, maar hij heeft medestanders en tegenstanders. In elk geval hebben de normale mensen (noem ze dreuzels) helemaal geen weet van wat er zich in zijn hoofd afspeelt.

Zo'n interpretatie hoeft niet ernstiger genomen te worden dan elke andere, maar ze reduceert in elk geval de krachttoer van Rowling niet. Want in feite zou Rowling dan iets gelijkaardigs doen als Roman Polanski in Rosemary's Baby. Die film, met de jonge Mia Farrow in een schitterende hoofdrol, is bij eerste visie een thriller over occultisme en duivelsverering. Een zwangere vrouw raakt verstrikt in een netwerk van duivelsaanbidders om uiteindelijk aan Satan een zoon te schenken. Maar op een tweede niveau is de film een onthutsend verhaal over een slachtoffer van paranoia: de vrouw ziet gewoon spoken, maar daar kan niemand haar van overtuigen. De kracht van de film schuilt in het feit dat Polanski de kijker net zo paranoïde maakt door hem te doen sympathiseren met het slachtoffer.

Misschien is er iets gelijkaardigs aan de hand in Harry Potter. De tegelijk fascinerende en gruwelijke wereld van Potter is mogelijk de wereld zoals een autist die ziet. Rowling doet dan hetzelfde als Polanski: ze laat ons sympathiseren met de zieke, ze dwingt ons hem te geloven, zelfs al laat ze Harry geregeld luidop denken dat hij gek aan het worden is. Speurneuzen kunnen in de boeken en op het internet op zoek naar aanwijzingen die een dergelijke theorie ondersteunen. Ze kunnen dan bijvoorbeeld vaststellen dat zowel Rowling als acteur Daniel Radcliffe (Harry Potter) met gulle giften het onderzoek naar autisme steunen.

Sleutel

Of dat veel zoden aan de dijk brengt is iets anders. Maar een dergelijke lezing bederft in elk geval niet het plezier, want het is geen sleutel die plots alle mysteries oplost. Ongetwijfeld zal straks blijken dat Harry Potter geen sleutelroman is, dat zou in elk geval bijzonder ontgoochelend zijn.

Rowling heeft zelf gezegd dat er zelfs na publicatie van de The Deathly Hallows nog heel wat gespeculeerd zal worden. Nochtans heeft ze eerder wel eens beweerd dat met dit boek alle overgebleven geheimen en vragen beantwoord zullen worden, maar dat is slechts een manier om te zeggen dat ze het spel eerlijk wil spelen en geen wegwijzers wil plaatsen die nergens toe leiden.

Hoe je het ook draait of keert: ze zal een geweldige krachttoer moeten uithalen om de reeks overtuigend (en definitief) af te ronden. Als dat lukt, dan lezen onze nazaten volgende eeuw ook nog Harry Potter. Bij kaarslicht.

De hamvraag is: hoe gaat dit allemaal eindigen? Gaat Harry Potter dood? Wordt de macht van Voldemort gebroken of gaat de tovenaarswereld ten onder?

Verberg tekst

Ook Sneep, de moordenaar van Perkamentus, blijkt zijn grote geheim te hebben

In zijn avontuurlijke leven was Harry Potter tot dusver soms heldhaftig, vaak stuntelig, dan weer naïef of gewoon arrogant. Maar in The deathly hallows , het laatste boek in de zevendelige reeks, lijkt het hoofdpersonage van Joanne Rowling min of meer zijn evenwicht te vinden. Doelgericht maakt hij keuzes, en als die een ultiem offer van hem vragen, aarzelt hij niet.

Maar dan zijn we al 564 pagina's ver, en is er geweldig veel gebeurd. De strijd tussen goed en kwaad is met de dood van Albus Perkamentus, op het einde van boek 6, helemaal in het voordeel van de 'dooddoeners' omgeslagen. Officiële instanties worden bezet, de orde van de Feniks wordt uit elkaar geslagen, er vallen nogal wat doden, terreur heerst. Potter en zijn vrienden Hermelien en Ron zwerven als paria's door het land.
Zoals gebruikelijk stouwt Rowling haar pagina's vol met gebeurtenissen en emoties, en gebruikt ze allerlei truken om de lezer aan haar verhaal te binden. Ze is dol op abrupte wendingen: zo wordt een gezellig huwelijksfeest ineens een nachtmerrie wanneer een vloot gemaskerde dooddoeners er neerstrijkt. En achter bekende figuren schuilen eens te meer heel onverwachte verhalen.
Een belangrijk verschil met de zes vorige boeken is dat het grootste deel van het verhaal zich niet op de kostschool Zweinstein afspeelt, maar op diverse plaatsen in Engeland. Potter, die 17 is geworden, mag nu vrijelijk toveren en gaat op zoek naar de 'gruzielementen', de voorwerpen waarin Voldemort zijn versplinterde ziel heeft verstopt. Als hij die kan vernietigen, maakt hij de boze tovenaar machteloos.
Maar tegelijk komt hij op het spoor van de 'deathly hallows', drie relieken die de eigenaar grote macht geven over de dood. De mogelijkheid die te bezitten, veroorzaakt een scherp moreel dilemma: op een bepaald moment kan Harry ervoor kiezen om zelf enorme macht te verwerven, of de mensheid te verlossen van haar grootste vijand. Dan moet blijken of Perkamentus er goed aan deed zijn leerling te vertrouwen.
Maar laat het nu net die relatie met Perkamentus zijn die in dit laatste boek aan grote twijfel onderhevig is. De man die tot dusver de belichaming was van al het goede, blijkt in zijn jonge jaren fascistoïde ideeën te hebben gehad. Potters twijfel over de rol die de tovenaar in zijn leven heeft gespeeld, is de laatste stap in zijn groei naar de volwassenheid.
De morele verwarring is groot: wie slecht was, kan ook goed worden. Enkele personages die in de vorige boeken autoritair de kant van Voldemort kozen, of Harry benadeelden, kantelen nu. Bovendien brengt dit boek de verrassende ontknoping over Severus Sneep: ook de melancholische moordenaar van Perkamentus, die even schoolhoofd wordt, blijkt zijn grote geheim te hebben.
En zo sluit Joanne Rowling haar reeks af zoals ze die altijd geschreven heeft: als een avontuur over opgroeiende jongeren waaraan ze een epische gloed, psychologische verdieping en allegorische betekenissen toevoegt. Werd de reeks gaandeweg steeds donkerder van toon, dan eindigt het verhaal krachtig en helder: de liefde zegeviert altijd, in al haar vormen.
Dit zevende boek zal waarschijnlijk het beste worden genoemd. Rowling is in haar element als ze een verhaal als een morele allegorie kan schrijven, maar omdat ze daar ook veel fantastische en biografische details bij verzint, zijn zowel volwassenen als jongeren geboeid. Die speciale mix van haast antieke kenmerken en junkelementen komt in dit boek tot een hoogbloei.
Bovendien is Rowlings afschuw van alles wat de vrijheid en creativiteit van mensen aan banden legt, eigentijds. Waar ze zich al afzette tegen rechtse politieke systemen, autoritair onderwijs en de sensatiepers, bevat het zevende boek impliciete verwijzingen naar de opkomst van het fascisme. De 'snatchers', die tovenaars met onzuiver bloed opjagen, geven het begrip 'heksenjacht' zijn originele betekenis terug.
Maar voor alles is Rowling in dit boek bezorgd over hoe we met onze kinderen omgaan. Het weeskind Harry zet zich meer dan ooit af tegen ouders die aan hun verantwoordelijkheid verzaken, zelfs als hij daarvoor goeie vrienden moet aanvallen. Dat uitgerekend Perkamentus op dat vlak fout lijkt te zitten, leert Harry dat goed en kwaad geen absolute waarden zijn: iedereen moet durven te kiezen, iedereen kan zich vergissen. Maar over fouten kan je berouw hebben, en dat weet Voldemort niet.
The deathly hallows is een waardig slot van een zevendelige reeks. Het verhaal is spannend, extreme emoties wellen op en het 'dubbele' einde is vindingrijk

Verberg tekst

Een 14-jarige albino moet Harry Potter doen vergeten

Wint Harry Potter voorgoed de strijd tegen de jeugdpuistjes? Durft zijn beste vriend Ron eindelijk onder de rokken van bolleboos Hermelien te graaien? Welke smerige truken zal Lord Voldemort deze keer uithalen met de leerling-tovenaars aan Zweinstein? Het zijn maar enkele van de vele vragen die Potterfans wereldwijd in de ban houden, nu de zevende en laatste Harry Potter vanaf morgen in de rekken ligt. Harry Potter en de relieken des doods verschijnt pas op 17 november, maar voor de Engelstalige versie kunt u vandaag om middernacht al in enkele Brusselse boekenwinkels terecht (Waterstone's en Sterling Books).
De vijfde Potterfilm maakt momenteel furore aan de kassa's en met het nieuwe boek barst de Pottermanie ongetwijfeld helemaal los. Amazon, de bekendste online boekenwinkel, meldde op 15 juli dat het al voor 1,8 miljoen pond voorafbestellingen kreeg. Ook de Engelse post kwam met straffe verhalen aanzetten. Zes maanden lang plande de Royal Mail hoe ze de release van het boek zou aanpakken. Voor The Harry Potter Delivery Operation - het lijkt wel de titel van een Potteraflevering - zet de post op 21 juli een heel leger aan extra vrachtwagens en treinen in. De caravan zal ongetwijfeld ook halt houden aan 10 Downing Street, want premier Gordon Brown bekende dat hij als vakantielectuur de nieuwe Potter verkiest boven de biografie van een of ander gerespecteerd staatshoofd. Misschien niet eens zo vreemd, want Potters uitspraken over 'evil forces' en 'dark times' verschillen niet gek veel van de taal die Britse en Amerikaanse leiders graag in de mond nemen.
Of Harry het haalt van Voldemort dan wel de duimen moet leggen voor de Duistere Heer of - wie weet - zelfmoord pleegt, is bekend over een dikke twaalf uur.
Laten we nog eens terugblikken naar 1997, het jaar waarin alles begon voor schrijfster Joanne Rowling. Volgens de mythe pikte de alleenstaande jonge moeder Christopher Little uit een lijst met literaire agenten omdat zijn naam klonk als een personage uit een kinderboek. Little, die al even persschuw is als Rowling, sloot een miljoenendeal met Bloomsbury maar hield de touwtjes altijd stevig in handen.
Na de boeken volgden de films, verdeeld door Warner Brothers. Met uitzondering van het donkere Harry Potter and the prisoner of Azkaban moesten ze onderdoen voor de boeken: te veel infantiele holderdebolderactie en te weinig ruimte voor de komische details die de boeken aantrekkelijk maken. Naarmate de reeks van J.K. Rowling meer succes kreeg, groeide de kritiek op de conservatieve kostschoolwaarden in de boeken. Er was lof voor Rowlings leuke toverspreuken en inventieve namen voor tovenaarsgadgets, maar gemor over de stroeve, oubollige stijl. En inderdaad, Rowlings Rode Ridder-achtige beschrijvingen van Harry's diepste sentimenten - 'woede stak op als een vlam in zijn borst' - getuigen niet meteen van subtiliteit.
Potterfans laten de kritiek niet aan hun hart komen en krijgen niet genoeg van de magische avonturen. Eén zaligmakende theorie voor het megasucces van Potter is er niet. Is het de hysterische publiciteitsmachine? De humor? De herkenbare strijd tussen goede en kwade krachten? Rowlings slimme recyclage van klassiekers als Lord of the Rings, Star wars, Tom Brown's schooldays en Alice in Wonderland ? Zoals elke franchise bevat de reeks terugkerende elementen waar lezers dol op zijn. Geen Potterboek zonder een partijtje zwerkbal of een bezoekje aan de winkels met - het lijkt wel James Bond - de allerhipste toverattributen. Volwassen lezers kicken op de ouderwetse, nostalgische sfeer. Potter mag dan wel vechten tegen het Oprukkende Kwaad, in wezen bieden de Potterboeken de kneuterige gezelligheid van een brandend haardvuur.
Wat de Potterboeken zo aantrekkelijk maakt en wat het toverrecept is voor een nieuwe succesreeks is dé vraag die de Angelsaksische kinderboekenwereld in haar greep houdt. Bloomsbury, uitgever van de Potterboeken, kondigde enkele weken geleden met veel poeha aan 'de nieuwe Potter' te hebben gevonden. Uitgever Barry Cunningham, die als eerste het potentieel van de Potterreeks herkende, ziet nu een goudmijn in een verhalenreeks over een veertienjarige jongen die een ondergrondse stad ontdekt. Coauteurs Roderick Gordon en Brian Williams gaven Tunnels eerst in eigen beheer uit in Gordons boekenwinkel. Inmiddels zijn de prepublicatierechten al verkocht in 15 talen - wat neerkomt op 700.000 euro aan voorschotten - en de eerste Hollywoodfilm staat op stapel. De laatste zin uit Tunnels luidt 'She wasn't done yet...' en dus weten we dat er vervolgverhalen komen. Het schrijversduo zou momenteel bezig zijn met deel drie. De zoveelste opgeklopte mediahype of toch een mogelijke troonopvolger voor de stilaan aan bloedarmoede lijdende tovenaar?
Ik nam de proef op de som op een zonovergoten Grieks strand, een bij momenten hallucinante setting voor een boek over ondergrondse kruipavonturen. Hoofdpersonage Will Burrows is een albino - pestkoppen noemen hem 'the milky bar kid'. Hij is een eenzaat die geen band heeft met zijn arrogante zus en aan soaps verslaafde moeder. Samen met zijn vader, een archeoloog, doet hij nachtelijke opgravingen in de Londense wijk Highfield. Tot zijn vader verdwijnt. Zoals meestal in dit soort avonturenboeken, duikt het dagboek van vaderlief op, en dan zijn we vertrokken voor een dolle rit. Will heeft één en ander gemeen met Harry. Hij is emotioneel even verweesd als de tovenaar, doet onderzoek naar zijn voorgeschiedenis, komt verrassende dingen te weten over zijn ouders en grasduint in boeken met hoogdravende titels als The book of catastrophes .
Gordon en Williams mikken niet op de piepjonge lezers: de actie komt traag op gang en het bloed vloeit rijkelijk in de tweede helft. In hun ondergrondse universum hangen sinistere figuren rond met dunne lippen en een neiging tot sardonisch gelach. Mij kon de Dickensiaanse sfeer vol tapdansende winkeliers met bleke gelaten en hoge hoeden nog wel bekoren. Maar of het boek evenveel tumult zal veroorzaken als de Harry Potters? Ik betwijfel het. Niet omdat het boek slechter of minder spannend is, maar omdat het succes van een bestseller van net zoveel grillige ingrediënten afhangt als het meest ingewikkelde toverbrouwsel. Voorlopig zijn we alvast nog even zoet met Harry's laatste capriolen. Ik gok op een eerbare dood voor 's werelds meest geliefde tovenaar. Exodus magnificus!

Verberg tekst

Als Rowling Harry laat sterven, zal dat alle vorige boeken in een ander daglicht stellen

De wereld bestaat zaterdag uit twee groepen. Zij die de zevende Harry Potter zitten te lezen, en zij die met heel andere dingen bezig zijn. Vanzelfsprekend is de tweede groep veel groter dan de eerste, maar het zal in de geschiedenis van de literatuur toch maar zelden zijn voorgevallen dat zo hevig geanticipeerd werd op de publicatie van een boek.
Daar is ook reden toe: Harry Potter and the deathly hallows is het sluitstuk van de succesvolste literaire reeks die ooit verscheen. Van de vorige zes boeken gingen er wereldwijd 325 miljoen stuks over de toonbank en het is duidelijk dat de auteur Joanne Rowling de dag zal meemaken dat ze een half miljard boeken verkocht - miljardair is ze al op haar bankrekening. Niet slecht voor een werkloze, alleenstaande moeder die haar eerste boek afwerkte in een café in Edinburgh.
De spanning draait grotendeels om één vraag: zal Harry overleven? Zal de populairste held in de geschiedenis van de fictie zijn boekenlange jacht op de moordenaar van zijn ouders succesvol kunnen afsluiten, of niet?
Al dan niet bewust listig heeft J.K. Rowling (de auteursnaam van Joanne Rowling) die vraag constant zelf gevoed. Al van in het eerste hoofdstuk van haar eerste boek staat de dood centraal. Harry is vanaf dag één 'de jongen die bleef leven', en blijft dat tot en met het zesde boek. Rondom hem vallen steeds meer mensen weg, maar vooral vanaf boek vier worden die doden belangrijk. Carlo Kannewasser (in boek 4) was een soort Harry-zonder-bescherming. Sirius Zwarts (in boek 5) en Albus Perkamentus (in boek 6) waren de belangrijkste vaderfiguren.
Op het einde van het zesde boek staat de lucht zwart van de voortekenen dat de wereld een grote strijd wacht. Als de Potter-cyclus al klaar was voor een tragedie, dan zeker nu. Niets is nog duidelijk. Hoe kunnen de 'goeden' het redden zonder hun almachtige Perkamentus? Wie wordt het nieuwe schoolhoofd? En gaat Zweinstein, de kostschool voor hocus-pocus, weer open? Voor wie kiezen de reuzen en de draken? En wat te denken van Sneep, de ietwat gothic uitziende leraar wiens trouw aan de goede zaak nooit zeker was? Het enige wat we weten, is dat aan de groeiende onzekerheid een einde komt met de laatste bladzijden van het nieuwe boek.
Op het internet zorgde de vraag de afgelopen maanden al voor geweldig veel verkeer. Rowling speelde gevat voor stokebrand. Ze meldde dat in het laatste boek 'minstens twee doden vallen'; en dat er 'twee doden bij zijn die ik niet voorzien had', en dat dat 'niet van de minsten' zijn; ze meldde dat ze hartverscheurend gehuild had toen ze het boek afwerkte. Meteen konden de speculaties beginnen. Grosso modo handelen de discussies over de volgende vragen:

1. Is Perkamentus echt dood?

Tja, dat heb je met die traditie van tovenaars die sterven en dan toch in een of andere vorm terugkeren. Waarom zou Perkamentus niet kunnen wat Merlijn, Gandalf of Obi-Wan wel realiseerden? Hij zal toch wel een middeltje kennen om als een verlichte geest over Harry te waken? Rowling heeft al gezegd dat haar tovenaar 'geen Gandalf-nummertje zal opvoeren', maar de fans geloven dat ze zijn feniks Fawkes een rol zal laten spelen.

2. Wat heeft Voldemort met Harry?

De profetie in boek 5 was duidelijk: de ene kan niet leven als de andere leeft. Voldemort heeft zichzelf al fysiek nieuw leven ingeblazen door Harry's bloed te gebruiken, wat in Perkamentus' ogen een 'glimp van triomf' veroorzaakte. De echte connectie moet nu blijken. De populairste theorie: Harry is de laatste gruizel (een stukje ziel) van Voldemort. Niet onaardig: Voldemort is Harry's grootvader. Hoe dan ook, Rowling heeft eerder al duidelijk gemaakt dat de twee tegengestelde morele krachten niet kunnen samenkomen. Voor het kwaad bestaat geen vergeving.

3. Is Sneep goed of slecht?

Niemand minder dan Salman Rushdie heeft al gezegd dat dit dé centrale vraag is, waaruit alle andere vragen af te leiden vallen - iets waar Rowling hem in bijtrad. Is de getormenteerde professor - die Perkamentus in het zesde boek afmaakte nadat hij vijf boeken lang zijn volste vertrouwen had genoten - echt een verrader? Of was het hele geval doorgestoken kaart, met Sneep als dubbelagent?

4. Wie sterft?

Meerdere personages komen in aanmerking, wat de bookmakers een prettige lijst heeft opgeleverd en de gemoederen in vele chatgroepen danig bezighoudt. Staan met stip op de dodenlijst: Rubeus Hagrid, Severus Sneep, Lucius Malfidus, Draco Malfidus, Harry Potter en Voldemort. Staan daar niet op, maar hebben op vreemde plekken plots hevige bijval gekregen: Hermelien Griffel en Marcel Lubbermans (in sommige theorieën de échte uitverkorene, die sterft terwijl hij Voldemort doodt).
Grosso modo lijkt het Harry leeft -scenario meer aanhangers te tellen dan het Harry sterft -scenario. Wie Harry wil laten leven, doet dat meestal uit sympathie of vanuit een negatieve veronderstelling ('dat zal Rowling ons toch niet aandoen'). Velen gaan er ook vanuit dat de Rowling-industrie de kip met de gouden eieren niet zal slachten, ook al heeft ze al haar sympathie betuigd met Agatha Christie, die haar held Hercule Poirot liet sterven om zeker te zijn dat hij na haar dood niet misbruikt zou worden.
Wie Harry wil laten sterven, gebruikt veeleer morele of filosofische argumenten. Harry Potter mag dan de wereld veroverd hebben als een kinderreeks, de problematiek is haast episch te noemen. Hier hebben we een jongeman die moet opgroeien in een wereld die steeds donkerder en vijandiger wordt, en maar kan hopen te leven door het duister op te zoeken. De enige manier waarop hij de wereld kan redden, is door zichzelf op te offeren in een laatste gevecht met Voldemort, die hij daarmee ook definitief uitschakelt. Dan is hij een Christusfiguur.
Maar dat lijkt allemaal wat vergezocht. Zou Rowling zich nu echt zes boeken lang de moeite getroost hebben om haar geesteskind langs de klippen van de puberteit en de adolescentie te voeren, om hem dan te laten afslachten? De jongen moet nota bene afstuderen: is dat het moment om een donkere boodschap mee te geven?

Kind of held?

Dergelijke vragen raken wel een heikel punt aan. Tot welke verhaaltraditie behoort de Potter-cyclus eigenlijk? Het boek werd in het begin graag omschreven als een wat bizarre mix van thriller, Britse kostschoolverhalen, neogotische romantiek en hocus-pocusfolklore, maar evolueerde naar een wat zwaarwichtiger verhaal over opgroeien in een donkere wereld.
Wie Harry als een epische held ziet, wil een einde in de lijn van de grote tragedies en epen: dan zorgt de held er dus voor dat zijn volk het beloofde land vindt, maar zelf kan hij daar niet van profiteren. Denken we aan Mozes of koning Arthur, maar ook aan Frodo. Als Rowling Harry laat sterven, zal dat alle vorige boeken in een ander daglicht stellen en de reeks een donker, tragisch imago geven. De melancholici onder ons zullen zo'n einde koesteren.
Wie Harry veeleer als een kind ziet dat grote avonturen beleeft, zal de jongeman liever een lang en gelukkig leven zien leiden, bij voorkeur gezegend met veel kinderen met bijvoorbeeld Ginny Wezel. Avonturenboeken bestaan uiteindelijk bij de gratie van hoop: het probleem wordt overwonnen, de schat wordt gevonden, de dief wordt gepakt, of in dit geval: Voldemort wordt uitgeschakeld. Als Harry overleeft, blijft de lezer achter met een gevoel van yes!
En dat is de reden waarom dit zevende boek zo belangrijk is, waarom zovelen er zo gretig op wachten. Het moet het antwoord bieden op vele eerder opgeworpen vragen, maar vooral moet het de Potter-boomers een hart onder de riem steken. Dat J.K. Rowling erin geslaagd is om heel veel mist te spuien over goed en kwaad, is uiteindelijk een typisch teken van deze tijd, waarin helden niet eendimensionaal goed of slecht zijn. Zo'n sfeertje werd tot nu toe vooral als spannend ervaren, en zou best een van de factoren van Rowlings succes kunnen zijn. Maar die mist wordt naargeestig als ze over een dode held blijft hangen.
Onze gok? Rowling zal Harry echt niet laten sterven, dat zou te veel lezers die al die literaire tradities niet kennen te zeer in het gezicht slaan. Maar de reeks is wel zo donker geworden, dat er opofferingen gedaan moeten worden. Dan toch maar Hermelien of Hagrid als emotioneel zoenoffer om Harry en de wereld te redden?
Het boek 'Harry Potter and the Deathly Hallows' ligt zaterdag in de winkel. Vele boekenwinkels openen vrijdagnacht even de deuren voor de fans (zie inzet). De Nederlandse vertaling volgt op 17 november.

Verberg tekst

Het lang verwachte zevende deel in de beroemde Harry Potter-serie. De inhoud ervan is nog niet bekendgemaakt, maar wel bekend is dat een aantal hoofdpersonen overlijdt. Het deel speelt zich af in Harry's zevende jaar aan Hogwarts School of Witchcraft and Wizardry: hij en zijn klasgenoten zijn dan 17 jaar. Harry heeft een zware taak: hij moet de resterende Horcruxes van Voldemort opsporen en vernietigen. Deze uitgave zal op 21 juli 2007 tegelijkertijd uitkomen in Groot-Brittannië, de Verenigde Staten, Canada, Australië en in het Engels in een groot aantal andere landen, waaronder Nederland. Tegelijkertijd verschijnt het boek net als de vorige delen in een editie voor de jeugd* en een voor volwassenen. Vanaf ca. 14 jaar.